Giáo xứ Cần Xây được chính thức thành lập từ năm 1961, chọn Đức Mẹ Hồn Xác lên trời làm bổn mạng. Tọa lạc tại phường Bình Đức, thành phố Long xuyên, tỉnh An Giang. Nằm trên quốc lộ 91, cách Tòa Giám Mục Long Xuyên 5 km. Tổng số giáo dân gần 1600 người, nghề nghiệp chủ yếu là làm ruộng, thủ công nghiệp, một số nhỏ là công chức. Giáo dân tập trung chủ yếu dọc trên quốc lộ 91 và đường vào chợ Cần Xây.
Phần I: Lịch sử hình thành Giáo xứ
Giáo xứ Cần Xây được hình thành như thế nào cho đến nay, không một bà con nào biết rõ. Một sự kiện duy nhất còn truyền khẩu lại là: họ đạo được thành lập do cha sở Năng Gù Collot, là nhà thờ nhánh của Họ Chắc Cà Đao trực thuộc Giáo xứ Năng Gù, địa phận Nam Vang. Đến năm 1961 được tách ra thành Giáo Họ thuộc Địa phận Long Xuyên và được Đức Cha cố Micae nâng lên thành Giáo Xứ cho đến nay.
Phần II: Nhân sự
Quí Cha
Từ: ? đến 1954 : Cha Collot.
1954 - 1968: Cha Phaolo Trần Ngọc Quí
Cha Phong
Cha Phêrô Trần Minh Tân
1968 - 1970: Cha Micae Bùi Đức Ngoạn
1970 - 1974: Cha Giuse Đỗ Xuân An
1974 - 1975: Cha Micae Bùi Đức Ngoạn
1975 - 1979: Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Dương
1979 - 1993: Cha Giuse Nguyễn Văn Khấn
1993 - 1996: Cha Hiyolitô Nguyễn Trường Sanh
Cha Phaolô Nguyễn Ngọc Thử
Cha Antôn Nguyễn Thanh Minh
Cha Phaolô Vũ Sửu
1996 - 1999: Cha Giuse Đỗ xuân An
1999 - 2008: Cha sở Phêrô Nguyễn Tấn Khoa
Cha phó Micae Phạm Đức Tường
2008 - 2016: Cha sở Phêrô Mai Đức Vượng
2008 - 2014: Cha phó Miace Phạm Đức Tường
21/07/2016: Cha sở Phaolô Trần Văn Khoa
Cha Phó FX. Châu Quang Lộc
Cha Phó FX. Châu Quang Lộc đã chuyển về làm cha sở giáo xứ Rạch Sâu ngày 16/05/2018 (21/7/2016 - 16/05/2018)
10/08/2018 Giáo xứ đón cha phó Giuse Nguyễn Đức Thịnh
Quí tu sĩ
Từ 1954 đến 1968: 4 nữ tu Chúa Quan Phòng.
1993 - 1996: Quí tu sĩ Tu viện Thánh Gia.
1996 - 1999: 1 nữ tu Nguồn Sống.
2002 - nay: 4 soeur Cộng đoàn nữ tử Bác Ái.
Các hội đồng mục vụ
Từ 1957 đến 1968: Ông Phêrô Nguyễn Văn Quí.
1976 - 1980: Ông Phêrô Nguyễn Văn Thiện.
1980 - 1984: Ông Antôn Phạm Văn Hưởng.
1984 - 1988: Ông Phêrô Phan Tôn Triều.
1988 - 1992: Ông Antôn Phạm Văn Hưởng.
1992 - 2008: Ông Micae Nguyễn Văn Lai.
2008 - nay: Ông Phaolô Trần Văn Bính.
Giáo Dân
Gần 2200 giáo dân sống dọc theo quốc lộ 91 và một phần rạch Cần Xây.
Các Linh mục, Tu sĩ xuất thân từ Giáo Xứ
-
Linh Mục: Cha PhaoLô Hồ Văn Nhơn.
-
Tu sĩ:
- Nữ tu Têrêxa Phạm Thị Hà, sinh 1954. Thuộc dòng Saint Paul, đang phục vụ GX Bãi Sang, Mỹ Tho.
- Nữ tu Maria Nguyễn Thị Thu Tươi, sinh 1971. Thuộc dòng Nữ tỳ Chúa Giêsu Linh mục, đang phục vụ GX Bến Đá, Bà rịa Vũng Tàu.
- Nữ tu Maria Natalie Nguyễn Thị Mỹ Chi, sinh 1984. Thuộc dòng Con Đức Mẹ Nam Vang. GP Phú Cường, tỉnh Bình Dương.
Phần 3: Cơ sở chung
Giáo Xứ trải qua 04 nhà thờ:
- Nhà thờ đầu tiên: Nằm sát bờ sông Tiền trước mặt, bên kia quốc lộ 91 hiện tại, bằng gỗ, lợp ngói, diện tích 4m x 6m. Thời Cha Collot.
- Nhà thờ thứ hai: Nhà thờ mé sông bị lở đất nên được Cha Collot dời vào bên trong sân nhà thờ hiện tại phía Châu đốc, năm 1949 vẫn vật liệu và diện tích như cũ, nhưng được thêm sàn gỗ (còn gọi là nhà thờ lầu).
- Nhà thờ thứ ba: Do số giáo dân ngày càng tăng nên Cha Phaolô Trần ngọc Quí cùng các ông biện việc Hỏa và Quí xây dựng nhà thờ nằm trong sân nhà thờ ở phía dưới diện tích 8m x 24m, hoàn thành 1961.
- Nhà thờ hiện tại: Khởi công tháng 08 năm 1999, khánh thành tháng 06 năm 2000, diện tích 13m x 32m. Xây dựng kiên cố, do giáo dân, ban hành giáo cộng tác với Cha Phêrô Nguyễn Tấn Khoa.
- Tháp chuông cao 14m xây dựng kiên cố năm 2001.
- Tàng cốt đường với 400 ô.
- Đất thánh của giáo xứ nằm cách nhà thờ 3 km đã chuẩn bị 200 kim tĩnh.
- Trong khuôn viên nhà thờ còn có:
- Nhà hưu dưỡng các Linh Mục: Xây dựng xong năm 1973, đã được sửa chữa và nâng cấp lại năm 2003. Xây mới thêm 8 căn khác để đáp ứng nhu cầu của các Linh Mục cần được an dưỡng trong Giáo phận.
- Một trường tiểu học: Xây dựng năm 1968, có 5 phòng, sau năm 1975 nhà nước mượn 3 phòng cho các em học tiểu học đến nay đã trả lại. Giáo xứ đã sửa chữa để làm phòng sinh hoạt và dạy giáo lý, 2 phòng còn lại được dùng làm nhà xứ và phòng Cha sở.
Phần 4: Hoạt động
- Các giới: Gia Trưởng, Hiền Mẫu, Giới trẻ, Thiếu Nhi, Giáo lý viên.
- Các lớp giáo lý:
- Lớp giáo lý Xưng tội rước lễ lần đầu, Thêm sức và bao đồng được tập trung dạy sau lễ nhì các ngày Chúa nhật.
- Giáo lý Dự tòng và Hôn phối được tổ chức thành từng lớp: 3 tháng một lớp và mỗi lớp từ 8 đến 10 em.
- Số gia đình có người nguội lạnh trong giáo xứ cũng được quan tâm, nên số bà con nguội lạnh đã giảm nhiều trong các năm. Qua đó số tân tòng hằng năm cũng tăng đáng kể, đến nay số tân tòng cũng đươc 8 đến 10 người một năm.
- Việc chăm sóc, thăm viếng người già, bệnh tật được duy trì hằng tháng, được rước Mình Thánh Chúa thứ sáu đầu tháng.